Περιοδικό Φιλοσοφίας ανοικτής πρόσβασης : Cosmos and History

Το περιοδικό Cosmos and History σχετίζεται με θέματα Φιλοσοφίας και δημοσιεύει εργασίες αξιολογημένες με τη μέθοδο peer review.

Η συντακτική ομάδα αποτελείται από καθηγητές πανεπιστημίων Ευρώπης, Αυστραλίας και Αμερικής.

Τα τεύχη του περιοδικού, ομαδοποιημένα σε τόμους, κυκλοφορούν κάθε χρόνο. Στο αρχείο του περιοδικού υπάρχουν τόμοι από το 2005.

Advertisement

Η μεγαλύτερη συλλογή βιογραφιών μαθηματικών και φυσικών επιστημόνων

Στο τμήμα μαθηματικών και στατιστικής του Πανεπιστημίου του Αγίου Ανδρέα στη Σκωτία, βρίσκεται η ιστοσελίδα MacTutor History of Mathematics.

Περιλαμβάνει ιστορικά στοιχεία, βιογραφίες, βιβλιογραφικούς καταλόγους, βραβεία, αποσπάσματα από έργα, από τους μεγαλύτερους (και όχι μόνο) μαθηματικούς και φυσικούς όλους του κόσμου, που ζήσανε από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα. Συγκεκριμένα περιλαμβάνει βιογραφίες από περισσότερους από 1300 επιστήμονες, πάνω από 30 άρθρα που σχετίζονται με την ιστορία των μαθηματικών, πληροφορίες για πάνω από 60 διάσημες μαθηματικές εξισώσεις. Η αναζήτηση των στοιχείων μπορεί να γίνει με βάση το όνομα, την ημερομηνία γέννησης, τον τόπο καταγωγής.

Online κατάλογος βιβλίων και περιοδικών ανοιχτής πρόσβασης

Ο Mark Ockerbloom, όντας ακόμα φοιτητής στο πανεπιστήμιο του Carnegie Mellon δημιούργησε την ιστοσελίδα The Online Books Page και στη συνέχεια τη μετέφερε στους server του πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια.

Στους καταλόγους της σελίδας υπάρχουν σύνδεσμοι σε πάνω από 900.000 τίτλους, χωρισμένα κατά θεματολογία, συγγραφέα και ημερομηνία έκδοσης. Εκτός από βιβλία υπάρχει πληθώρα συνδέσμων σε σελίδες επιστημονικών περιοδικών, ανοικτής πρόσβασης πάντα.

Ο χρήστης μπορεί να συνεισφέρει στο όλο έργο, είτε προτείνοντας τίτλους είτε προσθέτοντας συνδέσμους σε έργα που δεν υπόκεινται σε copyright ή μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προσωπική χρήση.

Κατάλογος δωρεάν βιβλίων σε ηλεκτρονική μορφή

Το E-Books Directory είναι αυτό ακριβώς που λέει ο τίτλος του. Ένας εκτενής κατάλογος ηλεκτρονικών βιβλίων ανοικτής πρόσβασης επάνω σε πολλούς διαφορετικούς τομείς της επιστήμης και του πολιτισμού.

Ο server του ιστότοπου δεν φιλοξενεί τα αρχεία που υπάρχουν στον κατάλογο, αλλά περιέχει συνδέσμους σε άλλες σελίδες όπου φιλοξενούνται τα αρχεία των βιβλίων. Οι σύνδεσμοι αυτοί βέβαια δεν θέτουν θέματα copyright, έτσι ώστε ο κάθε ένας να μπορεί να «κατεβάσει» τα βιβλία που επιθυμεί.

Η λειτουργία του καταλόγου είναι από το 2008.

Μαθηματική Φυσική από το Πανεπιστήμιο του Τέξας

Το πανεπιστήμιο του Τέξας στις ΗΠΑ διατηρεί αρχείο εργασιών στη Μαθηματική Φυσική πριν αυτές δημοσιευτούν σε κάποιο επιστημονικό περιοδικό. Παράλληλα υπάρχει και το περιοδικό Mathematical Physics Electronic Journal στο οποίο δημοσιεύονται εργασίες επάνω στον ίδιο θεματικό τομέα.

Τα κείμενα διατίθενται σε pdf ή ps (postscript) μορφή και καλύπτουν τις χρονιές 1991-μέχρι σήμερα (για τα προδημοσιευμένα) και 1995-2009 (για το περιοδικό)

Κάντε τον υπολογιστή σας… δωρητή ισχύος!

Το πρόγραμμα που ξεκίνησε το πανεπιστήμιο του Berkley ή αλλιώς BOINC (Berkley Open Infrastructure for Network Computing) δημιουργεί εν δυνάμει υπερυπολογιστές.

Η υπολογιστική ισχύς που χρειάζονται κάποιες διεργασίες, όπως η επεξεργασία δεδομένων από ραδιοτηλεσκόπια, οι μοντελοποιήσεις πρωτεϊνών, η επεξεργασία δεδομένων από τον επιταχυντή αδρονίων LHC στο ερευνητικό κέντρο CERN και πολλά ακόμα, είναι τεράστια. Καμία υπολογιστική μηχανή δεν μπορεί, αυτή τη στιγμή να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις χειρισμού της ποσότητας των δεδομένων και της περιπλοκότητας των υπολογισμών για διεργασίες όπως οι παραπάνω. Η λύση δίνεται με το συνδυασμό εκατομμυρίων υπολογιστών συνδεμένων στο Internet, οι οποίοι με τη συγκατάθεση των χρηστών τους, δανείζουν την αχρησιμοποίητη υπολογιστική τους ισχύ. Μιλώντας με αριθμούς, η συνολική ισχύς που συγκεντρώνεται αυτή τη στιγμή είναι άνω των 4 Petaflops, τιμή 9 φορές μεγαλύτερη από αυτή του ταχύτερου υπερυπολογιστή.

Το βασικό πρόγραμμα που εγκαθιστά κανείς στον υπολογιστή του είναι ένας client, μέσα από τον οποίο μπορεί να δωρίσει ισχύ σε όποιο από τα τρέχοντα προγράμματα επιθυμεί, να παρακολουθεί τους πόρους που χρησιμοποιούνται και τις ώρες της ημέρας που γίνεται η δέσμευσή τους. Η αρχική ποσότητα των δεδομένων από τον κεντρικό server διασπάται σε μικρότερα «πακέτα», τα οποία αποστέλλονται στους υπολογιστές των χρηστών. Η συλλογή των αποτελεσμάτων γίνεται με ασύγχρονο τρόπο και η σύνθεσή τους πραγματοποιείται στους κεντρικούς servers.

Ήδη έχουν δημοσιευτεί επιστημονικές εργασίες που επεξεργάστηκαν τα αποτελέσματα των προγραμμάτων. Φυσικά, για τα πιο πρόσφατα προγράμματα, οι δημοσιεύσεις δεν είναι ακόμα αρκετές. Το όλο εγχείρημα χαίρει αποδοχής από όλο τον κόσμο, με διάφορες ομάδες να έχουν σχηματιστεί για να συντονιστούν οι εργασίες σε κάθε πρόγραμμα.

Πάρε μέρος στην εξερεύνηση του Σύμπαντος

Για κάποιον που δεν διαθέτει πανεπιστημιακή εκπαίδευση σε ένα αντικείμενο έρευνας, ήταν αυτονόητο ότι δεν γίνεται να πάρει μέρος στην έρευνα αυτή. Απ’ ότι φαίνεται όμως σε κάποιους τομείς της επιστήμης αυτό δεν ισχύει. Ένας τρόπος συνεισφοράς είναι μέσω της ισχύος του υπολογιστή που διαθέτει κάποιος, μέσω προγραμμάτων GRID, τα οποία φτιάχνουν στην ουσία έναν «υπερυπολογιστή», συνδυάζοντας την ισχύ εκατομμύρια απλών υπολογιστών συνδεμένων στο Internet (θα επανέρθω σ’αυτό το θέμα σε επόμενη δημοσίευση). Ο τρόπος που παρουσιάζεται εδώ αφορά τον ίδιο το χρήστη.

Στο Zooniverse μπορεί κανείς να βοηθήσει στους τομείς της αστρονομίας, της κοσμολογίας και της μετεωρολογίας. Πώς όμως; Η απάντηση είναι μέσω της παρατήρησης εικόνων. Για παράδειγμα, μπορεί κάποιος να εντοπίσει περίεργα διαμορφωμένους γαλαξίες, φαινόμενα βαρυτικών φακών (πολλαπλά αστρικών αντικειμένων που δημιουργούνται εξαιτίας της καμπύλωσης του φωτός από μεγάλης κλίμακας μαζικά και σκοτεινά αντικείμενα στον ενδογαλαξιακό ή ενδοαστρικό χώρο), ηλιακές κηλίδες, ανεξερεύνητες περιοχές στην επιφάνεια της σελήνης, υπερκαινοφανείς αστέρες (εκρήξεις στο τέλος της ζωής κάποιων μεγάλων αστέρων), να ψηφιοποιήσει παλιά ημερολόγια ταξιδιού πλοίων. Όλα τα προηγούμενα είναι εργασίες που είναι πολύ δύσκολο να πραγματοποιηθούν από υπολογιστή, αλλά αποτελούν εύκολη δουλειά για έναν άνθρωπο.

Σε τι μπορούν όμως οι δραστηριότητες αυτές να βοηθήσουν την έρευνα; Ας πάρουμε για παράδειγμα την κοσμολογία. Στον χρήστη δίνονται διαδοχικά εικόνες από αστρικά σώματα (γαλαξίες κατά βάση) και καλείται να περιγράψει τη μορφή τους, απαντώντας σε μία σειρά από κατάλληλες ερωτήσεις (πολλαπλής επιλογής). Με τα δεδομένα αυτά, μπορούν οι ερευνητικές ομάδες των επιστημόνων να συγκεντρώσουν πληροφορίες σχετικά με την ηλικία των γαλαξιών, την κατάσταση στο κέντρο τους, το αν προήρθαν από σύγκρουση άλλων γαλαξιών και πολλά στοιχεία ακόμα. Όσον αφορά τη μετεωρολογία, η συνεισφορά έχει τη μορφή της ψηφιοποίησης ημερολογίων παλιών πλοίων. Μέσα στα ημερολόγια αυτά υπάρχουν πολλά στοιχεία που αφορούν καιρικά φαινόμενα της κάθε περιοχής που βρισκόταν το πλοίο. Οι αντίστοιχες επιστημονικές ομάδες μπορούν έτσι να ανασυνθέσουν την ατμοσφαιρική κατάσταση της υδρογείου σε κάθε χρονική περίοδο και να κατανοήσουν καιρικά φαινόμενα, κάτι που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για αντίστοιχα φαινόμενα στο παρόν και στο μέλλον. Κάθε τομέας συνεισφοράς συνοδεύεται από αναλυτικές οδηγίες και βίντεο για το πώς μπορεί ο καθένας να συμμετάσχει στα αντίστοιχα προγράμματα.

Πρόσφατα δημοσιεύτηκε η πρώτη εργασία στην κοσμολογία με δεδομένα που συλλέχθηκαν από εθελοντές χρήστες και επεξεργάστηκαν από την ομάδες επιστημόνων. Έχουν ακόμα ανακαλυφθεί πολλά αστρικά αντικείμενα για τα οποία υπάρχουν πολλά σενάρια για την προέλευσή τους, τα οποία όμως δεν θα υπήρχαν αν δεν τα εντόπιζαν κάποιοι από τους πάρα πολλούς απλούς χρήστες που διέθεσαν χρόνο και μεράκι.

Αρχείο Stephen Jay Gould

To stephenjaygould.org είναι αφιερωμένο στον πρωτοπόρο παλαιοντολόγο, εξελικτικό βιολόγο και ιστορικό της επιστήμης, Stephen Jay Gould (ο οποίος πέθανε πριν από 8 χρόνια).

Στα περιεχόμενα της σελίδας, εκτός από βιογραφικά στοιχεία, υπάρχουν βίντεο με συνέντευξης του Gould, βιβλία και άρθρα που έχει γράψει (με άδεια του ίδιου) ο ίδιος και συνάδελφοί του που έχουν να κάνουν με τα σημαντικότερα σημεία της δουλειάς του, γύρω από την εξελικτική βιολογία.

Παλαιοντολογία στο Internet

Η Coquina Press είναι μία μη κερδοσκοπική εταιρεία με σκοπό τη διευκόλυνση της διάδοσης της παλαιοντολογίας μέσα από ένα ηλεκτρονικό περιοδικό ανοιχτής πρόσβασης, το Paleontologia Electronica.

Χορηγοί του εγχειρήματος είναι πανεπιστήμια από Αγγλία, Ισπανία, Αυστραλία, Ελβετία και Αμερική καθώς και η ο παγκόσμιος σύνδεσμος Παλαιοντολόγων.

Το περιοδικό έχει ζωή δέκα ετών και περιέχει τεχνικά άρθρα και κριτικές συγγραμμάτων με θέμα την παλαιοντολογία.

Στη σελίδα διατηρείται και ιστολόγιο με ειδήσεις του χώρου.

Η μαγεία της εξερεύνησης

Στο Σαν Φρανσίσκο των ΗΠΑ έχει την έδρα του το Exploratorium, ένα, διαφορετικό από τα άλλα, μουσείο για τις επιστήμες, τις τέχνες και την ανθρώπινη αντίληψη.

Ξεκίνησε από μια ιδέα του Frank Oppenheimer (ο αδερφός του πιο «διάσημου» Robert Oppenheimer), ο οποίος πάντα έβλεπε την επιστήμη και την τέχνη σαν συμπληρωματικές έννοιες στην προσπάθεια να ερμηνεύσουμε τον κόσμο γύρω μας. Δουλεύοντας ο ίδιος ως καθηγητής σε πανεπιστήμιο, δημιούργησε ένα πρωτότυπο είδος εργαστήριο, όπου οι φοιτητές θα μπορούσαν να πειραματίζονται με τους δικούς τους ρυθμούς, οδηγούμενοι μόνο από την περιέργειά τους. Επιπλέον, λαμβάνοντας υπ’ όψη του και την έλλειψη κατανόησης απλών επιστημονικών εννοιών από το ευρύτερο κοινό, αποφάσισε να ιδρύσει, το 1969 το μουσείο που ονόμασε Exploratorium. Ο Oppenheimer συνήθιζε να αποκαλεί τους επιστήμονες και τους καλλιτέχνες «οι επίσημοι παρατηρητές της κοινωνίας» λέγοντας ότι «παρατηρούν πράγματα, που άλλοι άνθρωποι είτε δεν έχουν μάθει να παρατηρούν είτε έχουν μάθει να αγνοούν, και κοινωνούν αυτές τις παρατηρήσεις σε όλους τους υπόλοιπους».

Η λέξη μουσείο είναι πολύ περιορισμένη για να περιγράψει το Exploratorium. Το εγχείρημα αυτό σχετίζεται με πράγματα όπως η στενή παρακολούθηση της έρευνας σε κάθε τομέα της επιστήμης και την σχεδόν ταυτόχρονη εκλαΐκευση και μετάδοση γνώσεων, η ενημέρωση και των εξοπλισμό δασκάλων, καθηγητών και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, η διοργάνωση εκθέσεων.

Στον ιστότοπο μπορεί ο καθένας να βρει μια τεράστια συλλογή από οπτικοακουστικό υλικό, συνεντεύξεις με ερευνητές, διαδραστικό υλικό, επεξηγηματικά κείμενα, προτάσεις για δραστηριότητες σε τάξεις και πάρα πολλά ακόμη, για σχεδόν όλους τους τομείς της επιστήμης. Θεωρώ πραγματικά απίθανο να υπάρχει επισκέπτης που να μην σταθεί σε κάποιο από τα θέματα που βρίσκονται εκεί.

Δεν θα μπορούσε φυσικά να λείπει η παρουσία του Exploratorium στα μεγαλύτερα κοινωνικά δίκτυα του Internet.